Sprawdzisz, czym oddychasz
Dziesięć stacji z urządzeniami mierzącymi stężenie pyłów zawieszonych PM 10 i PM 2,5 powstać ma w toruńskich szkołach: od Bielaw po Stawki. Od 31 października każdy torunianin będzie mógł sprawdzić w sieci, czym oddycha przy swojej ulicy. Taki jest plan.
W czwartek Urząd Miasta ogłosił, że czeka na oferty od firm, które zbudują miejski system monitoringu jakości powietrza. - Chcemy, żeby od 31 października system działał i każdy torunianin mógł śledzić w internecie, czym oddycha - zapowiada Szczepan Burak, dyrektor Wydziału Środowiska i Zieleni Urzedu Miasta.
Dziesięć stacji w szkołach
Miejski system nie ma być konkurencją dla państwowego. Ten, przypomnijmy, składa się w Toruniu z trzech stacji pomiarowych Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony Środowiska. Mieszczą się one przy ul. Dziewulskiego (przy komisariacie policji), ul. Wały gen. Sikorskiego 12 (Urząd Miasta) i Przy Kaszowniku (ta najczęściej ostatnio szwankowała ).
- Każda ze stacji WIOŚ wyposażona jest w urządzenia warte po kilka milionów zł. My o tak kosztownym sprzęcie nie myślimy. Ale wiemy, bo testowaliśmy, że dostępne są urządzenia tańsze, które dokładnością pomiarów nie odstają. Miejski system monitoringu jakości powietrza ma korelować z tym państwowym - objaśnia dyrektor Szczepan Burak.
Chcemy, by cały system miał też walor edukacyjny. Lokalizacja stacji w szkołach powinna się do tego przyczynić
Koncepcję systemu dla Torunia przygotowała już spółka BMTcom z Gdańska. (Ta sama, która wykonała akustyczną mapę Torunia.) Zgodnie z planem, pomiarów dokonywać będzie 10 stacji, w 10 miejskich szkołach. Gdzie dokładnie?
W Czerniewicach (ZS 34, ul. Wlocławska), na Podgórzu (ZS 15, ul. Paderewskiego, na Stawkach (ZS 14, ul. Hallera), w Kaszczorku (SP 27, ul. Turystyczna), w obrębie Bielaw i Grębocina (SP 35, ul. Krynicka), na Rubinkowie (ZS 8, ul. Łyskowskiego), na Wrzosach (ZS 9, ul. Rzepakowa), na Chełmińskim Przedmieściu (budynek Gimnazjum nr 3, ul. Żwirki i Wigury), na Bydgoskim Przedmieściu (SP 13, ul. Krasińskiego) i na starówce (I LO, ul. Zaułek Prosowy).
Dlaczego stacje mają powstać akurat w szkołach? Prozaiczny powód jest taki, że to miejskie budynki. Urzędnikom odpadnie więc procedura zapytań o zgodę na lokalizacje itp. Będą też spokojni o to, że żadni wandale nie zniszczą urządzeń. Ale w tym zaangażowaniu szkół chodzi o coś więcej.
Klik! I wszystko wiesz
Stacje mają być gotowe na koniec września br. Natomiast już od 31 października każdy torunianin ma mieć dostęp do tych pomiarów za pośrednictwem internetu. Powstać ma specjalny portal, na którym w przejrzystej formie (opisowej i graficznej) wyniki będą prezentowane.
W praktyce wyszukać będzie można interesujące nas miejsce: po adresie, nazwie budynku lub lokalizacji zbiorników wodnych czy terenów zielonych.
Co ważne, od wykonawcy urzędnicy oczekują, że do odczytywania wyników pomiarów nie będzie potrzebne torunianom żadne dodatkowe oprogramowanie. Ma wystarczyć w laptopie czy telefonie któraś z najpopularniejszych wyszukiwarek internetowych.
- Chcemy, by cały system miał też walor edukacyjny. Lokalizacja stacji w szkołach powinna się do tego przyczynić - dodaje dyrektor Szczepan Burak. Nie kryjąc, że urzędnicy liczą na zaangażowanie nauczycieli i uczniów.
Jak radzić sobie z zanieczyszczeniem powietrza?
Jakie pomiary dostępne będą dzięki temu monitoringowi? Podstawowe: stężenia pyłów zawieszonych PM 10 i PM 2,5.
Drobny pył zawieszony PM10 (particulate matter) jest mieszaniną substancji organicznych i nieorganicznych zawierającą substancje toksyczne, m.in. benzo(a)piren, metale ciężkie oraz dioksyny i furany). Poziom dopuszczalny stężenia średniodobowego dla pyłu PM10 wynosi 50 mikrogramow/m3 i może być przekraczany nie więcej niż 35 razy w ciągu roku.
Groźniejszy, drobniejszy pył zawieszony PM2,5 przenika do najgłębszych partii płuc, gdzie jest akumulowany. Stanowi poważny czynnik chorobotwórczy, osiada na ściankach pęcherzyków płucnych utrudniając oddychanie. Wywołuje choroby alergiczne, astmę, nowotwory płuc, gardła i krtani. Jego dopuszczalne stężenie w ciągu doby to 25 mikrogramów/m3.
Im wyższe stężenia, tym niepokój bardziej uzasadniony. Osobne normy ustalono dla tzw. poziomów informowania (społeczeństwa) i alarmowego.
Smog nasz znajomy
W styczniu 2017 roku kilka miast w Polsce z powodu smogu wprowadziło darmową komunikację. Z pewnością było to trafne posunięcie, ale na gruncie psychologicznym. To nie transport bowiem, ale przestarzałe piece i to, czym w nim palimy, jest największym polskim problemem. Także w Toruniu, przynajmniej w kilku dzielnicach.
Jak bada się jakość powietrza?
Tablica z danymi
Aktualnie pewne informacje o jakości powietrza atmosferycznego w Toruniu możemy sprawdzić na specjalnej tablicy przy Wałach gen. Sikorskiego 23. Dane są też dostępne w sieci. Miejski system monitoringu jakości powietrza ma jednak dawać więcej informacji - z 10 stacji, dla określonych lokalizacji, dla dwóch rodzajów pyłów: PM 10 i PM 2,5.
Wyniki prezentowane na tablicy przy Wałach gen. Sikorskiego pochodzą z automatycznej stacji pomiarowej należącej do Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony Środowiska zlokalizowanej przy ul. Przy Kaszowniku w Toruniu.
Na tablicy prezentowane są następujące informacje:
- aktualna data i godzina
- dane meteorologiczne – aktualna temperatura powietrza, ciśnienie atmosferyczne, prędkość wiatru i suma opadów atmosferycznych pochodzące z ostatniej godziny
- wyniki pomiarów następujących zanieczyszczeń powietrza: dwutlenku siarki, dwutlenku azotu, tlenku węgla, pyłu zawieszonego PM10 (frakcja o wielkości ziaren poniżej 10 µm) i benzenu. Prezentowane stężenia są stężeniami 1-godzinnymi, prezentowanymi w postaci liczb (po prawej stronie tablicy) oraz w postaci pomarańczowego paska na tle zielonego paska obrazującego normę. Za normę przyjęto jednolite 1 godzinne wartości odniesienia (dla PM10, benzenu, tlenku węgla) lub poziomy dopuszczalne (dla dwutlenku azotu i siarki) przyjęte w stosownych przepisach
- aktualna ocena jakości powietrza; jest to ocena określona na podstawie aktualnych stężeń 1-godzinnych czterech zanieczyszczeń: dwutlenku azotu, dwutlenku siarki, pyłu zawieszonego PM10 oraz benzenu. Dla każdej substancji ocena ta nadawana jest na podstawie przedziału stężeń. Następnie po przyznaniu oceny wszystkim substancjom wybierana jest najmniej korzystna ocena w danej godzinie (ocena łączna).
Opis klas ocen:
- Bardzo dobra i dobra: informują, że można korzystać bez ograniczeń z wszelkich form aktywności na powietrzu
- Zadowalająca: informuje, że osoby wrażliwe (dzieci, osoby starsze) powinny ograniczyć aktywność ruchową w pobliżu głównych szlaków komunikacyjnych
- Dostateczna: radzi, że należy wybierać na spacer tereny odległe od ulic o dużym natężeniu ruchu i dzielnic mieszkaniowych opalanych węglem
- Zła: ostrzega, że aktywność ruchowa na wolnym powietrzu wskazana jest tylko dla osób zdrowych, a samochód najlepiej pozostawić pod domem, aby ograniczyć emisję zanieczyszczeń do powietrza
- Bardzo zła: alarmuje, że osoby mające kłopoty ze zdrowiem powinny pozostać w domu i nie wietrzyć pomieszczeń. Użytkownicy prywatnych samochodów powinni skorzystać z transportu publicznego, aby ograniczyć emisję zanieczyszczeń komunikacyjnych.