Kto najdłużej rządził Rzeszowem? Krogulski? Jabłoński? Ferenc? Stworzenie rankingu najdłużej panujących włodarzy nie jest łatwe

Czytaj dalej
Szymon Jakubowski

Kto najdłużej rządził Rzeszowem? Krogulski? Jabłoński? Ferenc? Stworzenie rankingu najdłużej panujących włodarzy nie jest łatwe

Szymon Jakubowski

Gdyby prezydent Tadeusz Ferenc dotrwał do końca kadencji w 2023 roku, byłby niewątpliwie najdłużej piastującym swoje stanowisko włodarzem miasta w samorządowej historii Rzeszowa. Jego niespodziewana rezygnacja z funkcji w lutym tego roku sprawiła jednak, że musi ustąpić pierwszeństwa jednemu ze swoich poprzedników. Ciekawostką jest fakt, że różnice w długości rządów trzech spośród zasiadających w ratuszu burmistrzów i prezydentów są minimalne, wynoszą zaledwie kilka miesięcy.

Powszechnie przyjęty poczet naczelników, burmistrzów i prezydentów Rzeszowa obejmuje okres od początku tzw. autonomii galicyjskiej w 1867 roku. W zestawieniach nie ujmuje się zazwyczaj wcześniejszych szefów rad miejskich pełniących swe funkcje z nadania właścicieli miasta, a później władz zaborczych.

Początki samorządu

Jeszcze w sierpniu 1866 roku przyjęta została ustawa gminna, zgodnie z którą zwierzchność miasta mieli tworzyć wybrani spośród radnych: naczelnik miasta, jego zastępca i trzech asesorów. W lutym 1867 roku odbyły się w Rzeszowie pierwsze wybory samorządowe. Mocno odbiegały one od obecnych głosowań. Faktyczne, czynne prawo wyborcze miało jedynie około 10 procent mieszkańców płacących podatki bezpośrednie lub posiadających odpowiednie wykształcenie. Głosowano w trzech kołach, z których każde wybierało po 10 radnych i 5 zastępców.

Pierwsze posiedzenie nowo wybranej rady miejskiej odbyło się 25 lutego 1867 roku. W skład trzydziestoosobowej rady wchodzili kupcy, prawnicy, lekarze, nauczyciele, urzędnicy, właściciele nieruchomości i jeden duchowny - gimnazjalny katecheta ks. Feliks Dymnicki. Pierwszym, historycznym naczelnikiem wchodzącego w erę ograniczonej jeszcze samorządności Rzeszowa został notariusz Jan Pogonowski, zaś jego zastępcą znany kupiec Edward Praschill.

Pogonowski nie utrzymał się długo na stanowisku naczelnika. Tylko w pierwszym roku urzędowania trzykrotnie składał rezygnację, za każdym razem odrzucaną przez radnych. Ostatecznie ustąpił w październiku 1868 roku, motywując to oficjalnie obowiązkami rodzinnymi i zawodowymi (mimo naczelnikowskiej pensji wynoszącej 800 złotych reńskich rocznie nie zaprzestał pracy jako notariusz). Skądinąd wiadomo, że na jego decyzje wpływ miały tarcia w radzie miejskiej i problemy z podległymi mu urzędnikami. Pogonowski na krótko wrócił na stanowisko w marcu 1890 roku, rezygnując z niego jednak w lecie następnego roku.

Od 1867 do 1896 roku funkcję włodarza miasta piastowało 9 osób. Najczęściej były to krótkie kadencje, nie przekraczające kilku lat. Między grudniem 1891 roku a styczniem 1893 roku z powodu konfliktów w radzie miasta i jej faktycznego paraliżu, Rzeszowem kierował komisarz Edward Brunicki. Najdłużej na stanowisku naczelnika w II połowie XIX wieku wytrzymał lekarz Ambroży Towarnicki - 11 lat (1870-73 i 1874-82), w pewnym okresie łączący tę funkcję z posłowaniem do galicyjskiego Sejmu Krajowego we Lwowie i wiedeńskiej Rady Państwa.

Pozostało jeszcze 76% treści.

Jeżeli chcesz przeczytać ten artykuł, wykup dostęp.

Zaloguj się, by czytać artykuł w całości
  • Prenumerata cyfrowa

    Czytaj ten i wszystkie artykuły w ramach prenumeraty już od 3,69 zł dziennie.

    już od
    3,69
    /dzień
Szymon Jakubowski

Pro Media Sp. z o.o. informuje, że wszystkie treści ukazujące się w serwisie podlegają ochronie. Dowiedz się więcej.

Jesteś zainteresowany kupnem treści? Dowiedz się więcej.

© 2000 - 2024 Pro Media Sp. z o.o.