Borzysławice. Śląskie pałace i ich mieszkańcy. Było sobie miasto w gminie Pawłowiczki... Nie, to nie bajka!

Marek Gaworski

Trudno w to dzisiaj uwierzyć, ale ta mała wieś położona w gminie Pawłowiczki była dawniej miasteczkiem, a wszystko to za sprawą fantasty o wielkich ambicjach. Mały Berlin wśród pól? Dlaczego nie. Jak mówi porzekadło - Kto nie ryzykuje, nie pije szampana...

Najstarszy dokument, w którym występuje nazwa wsi pochodzi z 1305 r. Pierwszym odnotowanym właścicielem Borzysławic był w 1480 r. Krzysztof Pelka, a w 1533 r. Wacław Pelka. W posiadaniu rodziny wieś pozostała do 1558 r., kiedy to majątek zakupił hrabia Otto von Zedlitz. W czerwcu 1642 r. ówczesna właścicielka wsi - Helena von Badewitz (od 1639 r.) - zwróciła się z prośbą o zwolnienie jej majątku z czynszu wyższego sądu. Niestety, z powodu trwającej wojny trzydziestoletniej wniosek został odrzucony. To pogłębiło jeszcze bardziej zły stan finansów i wieś podupadała. Kolejnym znanym właścicielem wsi był starosta powiatowy Jan Krzysztof Ohm-Januschowski (w 1685 r.). Po I wojnie śląskiej, w 1742 r. Borzysławice stały się własnością znanej śląskiej rodziny Larischów.

W 1772 r. miejscowe dobra w postaci wiana Heleny Benigny von Larisch zostały własnością barona Gerharda Alexandra von Saß - komendanta twierdzy w Brzegu i Koźlu. Człowiek ten, którego pomysły zadziwiły wszystkich, urodził się 12 października 1718 r. w Kurlandii. Należał do znanej na wybrzeżu bałtyckim szlachty. Jego rodzicami byli kapitan Gerhard i Małgorzata - z domu von Plater. Uczył się w gimnazjum w Jełgawie (dawniej Mitawie), a potem na uniwersytecie Albrechta w Królewcu. Po zakończeniu nauki wstąpił do wojska, gdzie piął się po szczeblach kariery wojskowej. W czasie bitwy pod Małujowicami został dwukrotnie ciężko ranny od kul z muszkietu i kartacza. W latach 80. XVIII wieku, po zakończeniu służby wojskowej, nie osiadł na laurach i rozpoczął prace w swoich dobrach w Borzysławicach. Doczekał się siedmiu synów i trzech córek. Po nim majątek przejął jego syn Wilhelm Heinrich. Kolejnym właścicielem wsi był Johann Traugott von Lossow, który dobra otrzymał w wianie Margarety Heleny, siostry Wilhelma. Władał nimi do 1816 r.